Forum: jak edukować, jak popularyzować? Archeologia w XXI wieku

Zapraszamy do udziału w Forum: jak edukować, jak popularyzować? Archeologia w XXI wieku, które odbędzie się w dniach 15-17 kwietnia 2026 roku w Muzeum Archeologicznym w Biskupinie. W trakcie trzech dni chcemy poruszyć szereg istotnych dla edukacji archeologicznej zagadnień, spojrzeć na nie z zupełnie innej strony. Wydarzenie kierujemy do osób zajmujących się zawodowo popularyzacją, edukacją i promocją wiedzy z zakresu archeologii. Forum to wydarzenie, gdzie uczestnicy mogą podnieść swoje kwalifikacje, wymienić się wiedzą, doświadczeniami i pomysłami. To okazja do zainspirowania się czymś nowym, ponieważ szkolenia poprowadzą specjaliści niezwiązani z archeologią.

Pierwszy dzień rozpoczniemy pokazaniem dobrych praktyk w popularyzacji archeologii, a także dowiemy się, w jaki sposób psychologia pomaga w tworzeniu eventu. W drugiej części dnia przejdziemy do sztuki tworzenia wystaw. Podczas szkolenia prowadzonego przez panią Natalię Horak dowiemy się, w jaki sposób stworzyć wystawę od pomysłu i wizji do końcowej realizacji i współpracy z projektantem i jak dostosować ją do potrzeb odbiorcy. Czwartkową sesję rozpoczniemy od szkolenia na temat problemów związanych z edukacją osób ze szczególnymi potrzebami, które poprowadzi Mariola Olejniczak z Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy. Porozmawiamy z zaproszonymi gośćmi (Agnieszką Stelmaszyk, pisarką, autorką książek dla dzieci, Szymonem Zdziebłowskim, dziennikarzem National Geographic, a także z Radosławem Bielem, redaktorem naczelnym czasopisma “Archeologia Żywa”) o tym, jak mówić i pisać o archeologii.
 Popołudnie będzie należeć do nowych technologii. Pokażemy dobre praktyki w stosowaniu nowoczesnych osiągnięć techniki, a także weźmiemy udział w szkoleniu o wykorzystaniu Sztucznej Inteligencji w edukacji archeologicznej. Ostatni dzień forum rozpoczniemy szkoleniem dotyczącym autoprezentacji. Jako osoby często występujące publicznie chcemy wypaść jak najlepiej. Na tym szkoleniu dowiemy się, w jaki sposób budować swój profesjonalny wizerunek podczas różnego rodzaju wystąpień. Dzień, jak i całe forum zamkniemy debatą “Zawód: edukator archeologii” o tym, kim współcześnie jest osoba zajmująca się edukacją archeologiczną: naukowcem? Twórcą gier? Nauczycielem? Mówcą? Twórcą treści internetowych? W debacie wezmą udział zaproszeni goście.

Szczegółowy program Forum:

15.04.2026, środa:

• Wykład podsumowujący “Popularyzacja archeologii. Dobre praktyki” - Przedstawienie tradycyjnych metod popularyzujących archeologię (m. in. festyny, lekcje muzealne, warsztaty, gry terenowe, questy czy aktywizację lokalnej społeczności). Prowadzący: eksperci z Narodowego Instytutu Dziedzictwa Dyskusja służąca wymianie doświadczeń uczestników (prowadzona z udziałem moderatora)
• Wykład aktywny, z elementami seminarium i miniwarsztatów “Event efektowny i efektywny – jak go planować wykorzystując psychologiczne techniki kreatywne, strorytellingu i mikroingerencji, jak szukać unikatowości eventu” - Uczestnicy poznają różnorodne techniki kreatywne pozwalające przygotować nowe lub nowatorskie eventy. Zgodnie ze schematami storytellingu prześledzimy jak zbudować i opowiedzieć historię, wokół której budujemy event, jak i historię samego eventu. Pozwoli to na budowanie emocjonalnych związków uczestników eventów z tematem, z eventem, z miejscem i organizatorem. Poprzez analizę struktury eventu poszukamy możliwości mikrozmian, by odświeżyć eventy już organizowane. Uczestnicy poszukają też unikatowości w swoich eventach, korzystając z mechanizmu USP. Pozwoli to na budowanie eventów archeologicznych w ciekawy i budzący emocje sposób. Prowadzący: Marek Skała
• Wykład podsumowujący “Archeologia na wystawie muzealnej” - Przedstawienie wybranych ekspozycji muzealnych i wystaw czasowych. Prowadzący: eksperci z Narodowego Instytutu Dziedzictwa. Dyskusja służąca wymianie doświadczeń uczestników (prowadzona z udziałem moderatora)
• Wykład aktywny “Nowoczesne wystawiennictwo - jak zmieniają się potrzeby odwiedzających?” - Jak zaprojektować wystawę od początku, czyli stworzenia bazy i wizji scenariusza, poprzez uporządkowanie jej szczegółów i współpracę z projektantem tak, by sprostać różnym potrzebom widzów? Czego należy unikać by urealnić wizję w projekcie wykonawczym i na etapie kosztorysu? O czym warto pamiętać po otwarciu wystawy? Prowadzący: Natalia Horak. 

• Aktywny wykład z dyskusją “Ku Kulturze Dostępnej: tworzenie Świata Bez Barier” - W trakcie spotkania omówione zostaną kluczowe wyzwania i rozwiązania w tworzeniu przestrzeni, wydarzeń i działań inkluzywnych. Prezentacja przybliży najlepsze praktyki oraz konkretne przykłady, a dyskusja stanie się platformą do wymiany doświadczeń i poszukiwania nowych perspektyw. Wydarzenie skierowane jest do osób zainteresowanych budowaniem środowiska wolnego od barier i otwartego na różnorodność. Prowadzący: Mariola Olejniczak
• Debata “Jak mówić i pisać o archeologii?”  - Archeologia jest bardzo interesującą dziedziną nauki, wokół której narosło sporo legend i wyobrażeń. Jak o niej pisać, by zainteresować odbiorców w różnych wieku różnorodnymi aspektami archeologii, także tymi mniej sensacyjnymi? Jak tworzyć treści jasne i zrozumiałe dla przeciętnego odbiorcy, który niekoniecznie styka się z archeologią na co dzień? I wreszcie, jak mówić o archeologii by zainteresować i zachęcić młodszych odbiorców do sięgnięcia po więcej? W debacie wezmą udział zaproszeni goście.
• Wykład podsumowujący “Przegląd dobrych praktyk - nowe technologie”- Nowe technologie coraz śmielej wkraczają w nasze progi, wykorzystujemy je w życiu codziennym, ale także by przyciągnąć i zainteresować odbiorców. Jak je wykorzystać? Jak już się je wykorzystuje w edukacji archeologicznej? Prowadzący: eksperci z Narodowego Instytutu Dziedzictwa
• Wykład aktywny “Nowoczesne formy prezentacji i edukacji” - podejmiemy temat wirtualnej i rozszerzonej rzeczywistości w prezentacji zabytków, interaktywnych wystaw i ekspozycji multimedialnych, cyfrowych rekonstrukcjach obiektów historycznych. Opowiemy także o narzędziach edukacyjnych: platformach e-learningowych do popularyzacji archeologii, aplikacjach mobilne i grach edukacyjnych, interaktywnych materiałach dydaktycznych. Prowadzący: Kamila Myślińska.

• Wykład aktywny “Twoje mocne strony na scenie: praktyczny przewodnik” - jak przygotować wystąpienie publiczne? Czego unikać? W jaki sposób wybierać treści i dzielić się wiedzą? Kim jest przyjazny ekspert Czym są mocne strony w wystąpieniach publicznych i jak je znaleźć? Wreszcie, jak bawić się tematem popularyzując wiedzę? Dzięki interaktywnej formule uczestnicy podzielą się także swoimi dobrymi praktykami. Prowadzący: Dorota Kostowska.
• 
  Debata “Zawód: edukator archeologii?” - Archeolog rzadko jest tylko naukowcem i specjalistą w swojej dziedzinie. Kim współcześnie jest osoba zajmująca się edukacją archeologiczną: naukowcem? Twórcą gier? Nauczycielem? Mówcą? Terapeutą? Twórcą treści internetowych? Często zajmuje się także prowadzeniem zajęć edukacyjnych, tworzeniem wystaw, gier terenowych, wystąpieniami przed szerszą publicznością… Jakie nowe wyzwania stają przed osobami zajmującymi się edukacją i popularyzacją archeologii? Czy potrzebny jest nam zawodowy edukator zajmujący się archeologią? W debacie wezmą udział zaproszeni goście.