Europejska Noc Muzeów: Biblioteka Bernardynów (zwiedzanie)
- Wydarzenie archiwalne: 14.05.2022
Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna Bydgoszcz, Stary Rynek 24
DOJAZD
UDOSTĘPNIJ W godzinach 18:00-24:00 Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Bydgoszczy zaprasza do zwiedzania Biblioteki Bernardynów w towarzystwie tajemniczych mnichów. Wstęp wolny.
Poklasztorna biblioteka należąca niegdyś do bydgoskiego klasztoru bernardynów to najstarszy i największy z zachowanych w mieście księgozbiorów; jego początki sięgają schyłku XV wieku. W 1480 roku, z fundacji biskupa włocławskiego Zbigniewa z Oleśnicy potwierdzonej przez Kazimierza Jagiellończyka, powstał w Bydgoszczy konwent Braci Mniejszych św. Franciszka Obserwantów, zwanych w Polsce bernardynami. Przy konwencie zaczęła powstawać biblioteka. Książki niezbędne były do pracy misjonarskiej i do sprawowania obrzędów kościelnych. Większość pozycji biblioteki bernardynów pochodzi z zakupu i darowizn zakonników. Wiele dzieł darowali bibliotece prowincjonałowie i gwardianie. Zakupy były natomiast możliwe dzięki legatom dobrodziejów zakonu. Przez kilka wieków biblioteka funkcjonowała jak wiele innych bibliotek klasztornych. Gdy w XVIII wieku Bydgoszcz znalazła się w zaborze pruskim, ograniczono przyjmowanie nowicjuszy, administrowanie obwarowane było mnóstwem przepisów utrudniających pracę, liczba zakonników bardzo się zmniejszyła. W 1810 roku przeprowadzono spis księgozbioru, który wykazał 2400 pozycji. Inwentaryzacja majątku klasztoru, dokonana na polecenie władz pruskich w 1817 roku, wykazała tylko 1989 książek i rękopisów. Władze miejskie poszukiwały miejsca, gdzie po likwidacji klasztoru, można by przekazać księgozbiór. Nikt jednak nie był skłonny do jego przejęcia. W rezultacie biblioteka pozostała w zabudowaniach klasztornych i od 1829 roku była pod zarządem szefa policji. W 1839 roku przeniesiono książki do Fary, nie zidentyfikowano ich jednak ani nie opracowano. Zapomniany księgozbiór wzbudził zainteresowanie dopiero po opublikowaniu przez ks. Kamila Kantaka kroniki bernardynów bydgoskich. W 1907 roku na prośbę ówczesnego dyrektora Biblioteki Miejskiej dr. Minde-Poueta, proboszcz Fary, ks. Jagalski przekazał książki Bibliotece, gdzie zinwentaryzowano je i opracowano, i gdzie przechowuje się je do dziś jako odrębną kolekcję. Od 1936 roku Bibliotheca Bernardina eksponowana jest w stylizowanym pomieszczeniu, urządzonym staraniem ówczesnego dyrektora Biblioteki Miejskiej, dr. Witolda Bełzy i dzięki ofiarności społeczeństwa miasta.
Źródło: Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. dr. Witolda Bełzy
Poklasztorna biblioteka należąca niegdyś do bydgoskiego klasztoru bernardynów to najstarszy i największy z zachowanych w mieście księgozbiorów; jego początki sięgają schyłku XV wieku. W 1480 roku, z fundacji biskupa włocławskiego Zbigniewa z Oleśnicy potwierdzonej przez Kazimierza Jagiellończyka, powstał w Bydgoszczy konwent Braci Mniejszych św. Franciszka Obserwantów, zwanych w Polsce bernardynami. Przy konwencie zaczęła powstawać biblioteka. Książki niezbędne były do pracy misjonarskiej i do sprawowania obrzędów kościelnych. Większość pozycji biblioteki bernardynów pochodzi z zakupu i darowizn zakonników. Wiele dzieł darowali bibliotece prowincjonałowie i gwardianie. Zakupy były natomiast możliwe dzięki legatom dobrodziejów zakonu. Przez kilka wieków biblioteka funkcjonowała jak wiele innych bibliotek klasztornych. Gdy w XVIII wieku Bydgoszcz znalazła się w zaborze pruskim, ograniczono przyjmowanie nowicjuszy, administrowanie obwarowane było mnóstwem przepisów utrudniających pracę, liczba zakonników bardzo się zmniejszyła. W 1810 roku przeprowadzono spis księgozbioru, który wykazał 2400 pozycji. Inwentaryzacja majątku klasztoru, dokonana na polecenie władz pruskich w 1817 roku, wykazała tylko 1989 książek i rękopisów. Władze miejskie poszukiwały miejsca, gdzie po likwidacji klasztoru, można by przekazać księgozbiór. Nikt jednak nie był skłonny do jego przejęcia. W rezultacie biblioteka pozostała w zabudowaniach klasztornych i od 1829 roku była pod zarządem szefa policji. W 1839 roku przeniesiono książki do Fary, nie zidentyfikowano ich jednak ani nie opracowano. Zapomniany księgozbiór wzbudził zainteresowanie dopiero po opublikowaniu przez ks. Kamila Kantaka kroniki bernardynów bydgoskich. W 1907 roku na prośbę ówczesnego dyrektora Biblioteki Miejskiej dr. Minde-Poueta, proboszcz Fary, ks. Jagalski przekazał książki Bibliotece, gdzie zinwentaryzowano je i opracowano, i gdzie przechowuje się je do dziś jako odrębną kolekcję. Od 1936 roku Bibliotheca Bernardina eksponowana jest w stylizowanym pomieszczeniu, urządzonym staraniem ówczesnego dyrektora Biblioteki Miejskiej, dr. Witolda Bełzy i dzięki ofiarności społeczeństwa miasta.
Źródło: Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. dr. Witolda Bełzy