17. konferencja z cyklu Toruńskie zabytki młodszego pokolenia: Toruński świat ksiązki: miejsca i ludzie, pomniki i dzieła

O wyborze tematu konferencji zadecydował jubileusz 100-lecia Książnicy Kopernikańskiej (1923-2023), który zainspirował do zgłębiania zagadnień związanych z szeroko rozumianym toruńskim światem książki. Książkowo-księgarsko-bibliotekowe historie można napotkać w wielu miejscach. Ich dostrzeganie sprawia, że MIASTO, które stanowi jedność złożoną z wielości, można postrzegać jak  KSIĘGĘ – zamiast kart, stron, zdań, słów i liter są ulice i place, domy i podwórka, pomniki i ozdobniki, wspomnienia i genius locis (łac. duchy miejsc). W tym te związane z książkami.

W trakcie konferencji Autorzy poruszą kwestie dotyczące książko-kontaktów – tj. bibliotek, księgarni, antykwariatów; litero-twórców – wydawców, drukarzy, literatów, badaczy; i książko-filów – czytelników, zbieraczy, badaczy. Będzie mowa o miejscach w różny sposób związanych z książką: jej produkcją, sprzedażą, udostępnianiem, kolekcjonowaniem, upowszechnianiem, a także o pomnikach.

W okresie pruskim, także w latach II RP księgarnie i wydawnictwa często miały ofertę dodatkową, jak wystawy prac malarskich i fotograficznych, a nawet cykle koncertów muzyki poważnej  i operowej, które organizowali wydawca Walter Lambeck i księgarz Ernst Ferdinand Schwartz w 4. ćwierci XIX w. i na początku XX stulecia.

Księgarnie, podobnie jak trafiki, prowadziły przedsprzedaż biletów na imprezy kulturalne i sportowe, odczyty i wykłady, bale, spektakle, przyjmowały zapisy do szkoły tańców. Często oferowały artykuły papiernicze i artystyczne, w tym popiersia znanych person, reprodukcje dzieł malarskich, święte obrazy, dewocjonalia, formularze itp.

W okresie II RP Toruń należał do najsilniejszych w Polsce ośrodków drukarstwa, przemysł tej branży był na trzecim miejscu w kwestii znaczenia dla miasta. Co do bibliotek podawane są różne dane w zależności od metody ich liczenia (placówek macierzystych oraz filii, kół itp.). Katarzyna Tomkowiak ustaliła, iż w 1939 roku w mieście działało ponad 160 placówek.

Organizatorzy konferencji:

• Toruński Oddział Stowarzyszenia Historyków Sztuki
• Książnica Kopernikańska w Toruniu

PROGRAM KONFERENCJI

Godz. 10.00

• Katarzyna Kluczwajd, Książnica Kopernikańska, wprowadzenie
• Katarzyna Kluczwajd, Toruńskie miejsca i pomniki związane z książkami
• Michał Pszczółkowski, ASP w Gdańsku, Biblioteka Główna UMK: historia i architektura
• Dyskusja

Przerwa kawowa

Godz. 12.00

• Katarzyna Tomkowiak, Książnica Kopernikańska, Historia dwóch Sylwestrów: z działalności trzech pokoleń toruńskiej rodziny Buszczyńskich w służbie polskiego drukarstwa
• Alicja Saar-Kozłowska, UMK, Fotografie dawnego Torunia z Tek Körnera w zbiorach Książnicy Kopernikańskiej
• Katarzyna Kluczwajd, Druki młodszego pokolenia w Książnicy Kopernikańskiej: z dziejów Torunia i torunian
• Dyskusja

Godz. 14.00

• Karina Bonowicz, Co ma piernik do Torunia, czyli Toruń jako tworzywo literackie
• Anna Tatarzycka-Ślęk, Książnica Kopernikańska, W szesnaście konferencji dookoła Torunia, czyli o fenomenie "Zabytków toruńskich młodszego pokolenia"
• Stowarzyszenie Toruńskie Spacery Fotograficzne, Machina druku: jak materializuje się książka, impresje ze 162. spaceru TSF
• Dyskusja

Podsumowanie obrad

Fot. Miłosz Zieliński