XII Festiwal Cichej Muzyki: ,,Le Monde maresienne”

Niedzielny koncert ,,Le Monde maresienne” poświęcony będzie postaci Marin Marais (1656-1728), niezrównanemu wirtuozowi violi da gamba, jednemu z najważniejszych muzyków końca XVII i początku XVIII wieku we Francji. Program koncertu obejmie utwory francuskich mistrzów violi - Marin Marais, jego rywala – Antoine’a Forqueray, jego ucznia - Charlesa Dollé oraz jego syna - Rolanda Marais. Spektakularne utwory tych kompozytorów należą do najtrudniejszych kompozycji, jakie kiedykolwiek napisano na violę da gamba.

• Matthias Bergmann – viola da gamba (Mannheim)
• Dorota Zimna – klawesyn (Bydgoszcz)
• Jakub Burzyński – słowo (Warszawa)

WSTĘP WOLNY Marin Marais (1656-1728), niezrównany wirtuoz violi da gamba, jest jedną z najważniejszych postaci życia muzycznego końca XVII i początku XVIII wieku we Francji. Całe swoje życie spędził w Paryżu, większość w służbie króla Ludwika XIV. Służył Królowi Słońce jako Ordinaire de la musique de la Chambre du Roi i ściśle współpracował z Lullym w Acadèmie Royale de Musique. Marais był cenionym kompozytorem operowym i najważniejszym kompozytorem swojego instrumentu, violi da gamba. Opublikował pięć ksiąg utworów na violę, zawierających łącznie  ok. 650 utworów. Jego muzyka charakteryzuje się wyrafinowaną harmonią i melodyczną elegancją, przejrzystą strukturą, wyszukaną ornamentyką oraz głębokim człowieczeństwem i swoistym ciepłem. Źródła historyczne podają, iż nikt nie przewyższał go w grze na violi, a dorównywał mu tylko jeden człowiek: Antoine Forqueray. Opisywano ich natomiast odmiennie: mówiono, że Marais grał jak anioł, Forqueray jak diabeł. Syn Forqueray'a, Jean-Baptiste-Antoine, opublikował po śmierci ojca księgę utworów na violę, twierdząc, iż ich autorem jest jego ojciec. Te spektakularne utwory należą do najtrudniejszych kompozycji jakie kiedykolwiek napisano na violę da gamba. Marin Marais był również uznanym nauczycielem. Niektóre z jego 19 dzieci kształcąc się pod jego okiem także stały się słynnymi wirtuozami, m.in. Roland Marais, który wydał dwie księgi wspaniałych utworów na violę. Prawdopodobnie Charles Dollé także był jednym z uczniów Marais. W muzyce Dollégo widoczny jest głęboki podziw dla mistrza, wymaga ona także niezwykłej wirtuozerii. Le Monde maresienne, świat pełen najwspanialszej i najbardziej wyrafinowanej muzyki, skończył się wraz ze śmiercią Marais. Ale wciąż istnieje, czekając na ponowne odkrycie i przywrócenie do życia.

Matthias Bergmann

Program koncertu:

1. Marin Marais (1656-1728): Troisième livre de Pièces de Viole, Suite in F Prélude, Allemande, Sarabande, Gigue, Chaconne
2. Antoine Forqueray (1672-1745): Allemande in d, La Girouette Jean-Baptiste-Antoine Forqueray (1699-1782): Pièces de Viole, Suite I in d La Portugaise, La Couperin
3. Marin Marais (1656-1728): Pièces de Clavecin tirées d`Alcide Air, Marche pour les Pastres
4. Charles Dollé (unknown-1755): Pièces de Viole, Suite II in c Tombeau pour Marais le Père
5. Roland Marais (ok.1685-ok.1750): Deuxième Livre de Pièces de Viole, Suite in C Prélude Le Bruneau, Le Barrengue
6. Marin Marais (1656-1728): Quatrième livre de Pièces de Viole, Suite d'un goût Etranger Le Labyrinthe

Wykonawcy: Matthias Bergmann – viola da gamba. Studiował wiolonczelę w Monachium i Lubece (w klasach Horatiu Cenariu oraz Troels Svane), wiolonczelę barokową we Frankfurcie (klasie Kristin von der Goltz), oraz viole da gamba w we Frankfurcie, Bremie i Bazylei (w klasach Heidi Gröger, Hille Perl oraz Paolo Pandolfo). Obecnie mieszka w Mannheim. Pełni funkcję pierwszego wiolonczelisty w Orchestre des Pfalztheaters Kaiserslautern. Współpracuje z wieloma innymi orkiestrami i zespołami, takimi jak Akademie für Alte Musik Berlin, Konzerthausorchester Berlin, Freiburger Barock Consort, Staatsoper Stuttgart, il Gusto Barocco Stuttgart, Saarländisches Staatstheater, Nationaltheater Mannheim, {oh!} Orkiestra Historyczna. Występował jako solista, kameralista i muzyk orkiestrowy na takich znaczących festiwalach, jak Bachfest Leipzig, Musikfest Stuttgart, Heinrich Schütz Musikfest i Schwetzinger SWR Festspiele. Realizował partię basso continuo w wielu operach oraz oratoriach, m.in. G.F. Händla, H. Purcella, A. Vivaldiego, C. Monteverdiego, J.-P. Rameau. Brał udział w licznych produkcjach radiowych oraz nagraniach płytowych. Był członkiem komisji kilku konkursów dla młodych muzyków oraz wykładowcą kameralnych i orkiestrowych kursów mistrzowskich. Od października 2022 roku poprowadzi klasę wiolonczeli barokowej w Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy. Dorota Zimna – klawesyn. Doktor sztuk muzycznych, absolwentka Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy w klasie klawesynu prof. dr hab. Urszuli Bartkiewicz (dyplom z wyróżnieniem) i Podyplomowych Studiów Instrumentalistyki w tej samej uczelni. Od 2005 r. jest wykładowcą w Katedrze Klawesynu, Organów i Muzyki Dawnej AMw Bydgoszczy. W 2016 r. ukazała się jej książka Wariantywność Obsady w twórczości instrumentalnej François Couperina. Obsada a brzmienie utworu, wraz z płytą François Couperin – Compositeur Royal. Jako członek zespołu Intemperata nagrała utwory A. Jarzębskiego, M. Mielczewskiego, S.S. Szarzyńskiego, które znalazły się na płycie Gościniec/Alta Via wydanej w 2018 r. Jako solistka, kameralistka i muzyk orkiestrowy brała udział w koncertach w Polsce, Niemczech, Włoszech, Belgii, Czechach i na Ukrainie. Oprócz muzyki baroku wykonuje też kompozycje współczesne. Miała okazję wziąć udział w prawykonaniach utworów kameralnych R. Gorzyckiego, D. Przybylskiego, M. Gumieli i P.A. Komorowskiego, z czego dwa zostały skomponowane specjalnie dla duetu, który współtworzy z akordeonistą Stanisławem Miłkiem. W 2022 roku ukazała się ich płyta Time Dilation, z premierowymi nagraniami utworów na klawesyn i akordeon A. Krzanowskiego, P.A. Komorowskiego, M.Gumieli i M.Moca. Jest wykładowcą oraz członkiem biura organizacyjnego Letnich Kursów Metodycznych Muzyki Dawnej w Warszawie. Od 2018 r. pełni funkcję prezesa Stowarzyszenia Akademia Muzyki Dawnej – organizatora festiwalu Bydgoska Scena Barokowa, którego Dorota Zimna jest jednym z dyrektorów artystycznych. Organizatorzy: Towarzystwo Bachowskie w Toruniu Muzeum Okręgowe w Toruniu Mecenasi: Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko – Pomorskiego Miasto Mannheim Hotel 1231 Kino 1410 Grafpol Optiguard Dofinansowano z budżetu Samorządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego.

Źródło: Muzeum Okręgowe w Toruniu