Reakcja na modernizm: powrót do klasyki w architekturze lat 30. na terenie województwa kujawsko-pomorskiego – wykład prof. Michała Pszczółkowskiego

Po pierwszej fali euforii związanej z międzywojenną architekturą modernistyczną przyszedł czas na refleksję i krytykę. Często już po kilku latach okazywało się, że tynk pokrywający białe elewacje się łuszczy, stalowe ramy okien rdzewieją, a płaskie dachy zapadają się i przeciekają. Rozbudowany program społeczny modernizmu w latach kryzysu gospodarczego spotkał się z dezaprobatą jako przeteoretyzowany i utopijny. Obok rzeczowej krytyki słychać było także krytykę polityczną – awangarda doczekała się bowiem etykiety „architektury bolszewickiej”. W ten sposób coraz wyraźniej dawała o sobie znać atmosfera polityczna lat trzydziestych, związana z ekspansją systemów totalitarnych i autorytarnych. Charakterystyczną dla drugiej połowy tej dekady tendencją w architekturze stał się monumentalizm, polegający na dążeniu do surowego i poważnego wyrazu, osiąganego jednak w dużym stopniu w powiązaniu z nowoczesną formą. Ta monumentalna odmiana modernizmu widoczna jest także w naszym regionie – w realizacjach powstających w drugiej połowie lat trzydziestych w Toruniu, Bydgoszczy, Włocławku i innych miastach. Właśnie im będzie poświęcony kolejny wykład Michała Pszczółkowskiego.

Michał Pszczółkowski – doktor habilitowany nauk technicznych w zakresie architektury i urbanistyki, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku i Uniwersytetu Zielonogórskiego. Autor licznych publikacji na temat historii architektury i ochrony zabytków. W 2017 r. został laureatem Nagrody im. Oskara Haleckiego w X edycji konkursu „Książka Historyczna Roku” (głosowanie czytelników w kategorii: najlepsza książka naukowa za publikację „Kresy nowoczesne. Architektura na ziemiach wschodnich II Rzeczypospolitej 1921–1939”).