Panel dyskusyjny  „Bydgoszcz, Bromberg? Spojrzenie na lokalną tożsamość” | Erbnąć recht

Historia Bydgoszczy, jej wielonarodowość i wielokulturowość mają swoje korzenie w silnej obecności Niemców w mieście na przestrzeni XVIII, XIX i XX wieku. Wraz z rozwojem miasta zmieniała się jego struktura społeczna i narodowościowa, a co za tym idzie – również relacje pomiędzy przedstawicielami obu narodów. Istotną płaszczyzną wzajemnych kontaktów polsko-niemieckich był udział przedstawicieli obu społeczności w życiu gospodarczym, ale również kulturalnym. Polacy i Niemcy współpracowali chociażby na rzecz rozwoju Bydgoszczy w m.in. Towarzystwie Upiększania Miasta. Sytuacja i nastroje panujące w mieście zmieniły się wraz z postępującą germanizacją. Bydgoszcz nazywano już wówczas Brombergiem, a mieszkający tutaj Polacy stali się najliczniejszą mniejszością narodową.

Podczas spotkania w Młynach Rothera porozmawiamy z lokalnymi ekspertami, badającymi historię relacji polsko-niemieckich i ich wpływ na tkankę miejską. Rozmowa nie będzie dotyczyła wyłącznie okresu rozbiorów, podczas którego Bydgoszcz znalazła się pod władzą Pruską, ale skupimy się również na czasach przed i po rozbiorowych. Spróbujemy porównać, jak zmieniało się miasto, lokalna społeczność, a także tożsamość miejska w tych poszczególnych okresach. Dowiemy się również, dlaczego opowiadając o Bydgoszczy w okresie 1772-1920 nie mówimy wyłącznie o działaniach narodowości niemieckiej, a przyglądając się miastu z okresu dwudziestolecia międzywojennego nie ograniczamy się wyłącznie do opowieści o ludności polskiej.

O Gościach:

Bogna Derkowska-Kostkowska – rodowita bydgoszczanka. Historyk sztuki. W latach 1992–2024 pracowała w Pracowni Dziedzictwa Kulturowego Kujawsko-Pomorskiego Centrum Kultury w Bydgoszczy. Najistotniejszą część jej badań i dokonań stanowią tematy dotyczące historii Bydgoszczy XIX i 1. poł. XX wieku, skoncentrowane na historii architektury i urbanistyki tego czasu, ale też  rzemiosła i przemysłu. Jest autorką książki „Bydgoszczanin i budowniczy. O Józefie Święcickim, architekturze i Bydgoszczy 1859-1913” oraz dziesiątek monograficznych artykułów, które odnaleźć można m.in. w „Materiałach do Dziejów Kultury i Sztuki Bydgoszczy i Regionu”, „Kronice Bydgoskiej”, „Kalendarzu Bydgoskim”, a także wydawnictwach pokonferencyjnych np. z serii „Architektura Miast” czy „Bydgostiana”. Za swoją działalność na polu popularyzacji dziedzictwa kulturowego wyróżniona srebrną odznaką „Za opiekę nad zabytkami” i honorową odznaką „Zasłużony dla Kultury Polskiej”.

dr Katarzyna Grysińska-Jarmuła – adiunkt na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, stypendystka Katolickiego Stowarzyszenia Akademickiego w Niemczech (KAAD) oraz Instytutu Herdera w Marburgu. Autorka monografii Hrabia Bogdan Hutten-Czapski (1851–1937). Żołnierz, polityk, dyplomata (Toruń 2011) oraz kilkudziesięciu publikacji naukowych. Współorganizatorka cyklu międzynarodowych konferencji naukowych „Dobre i złe sąsiedztwa” oraz współredaktorka serii wydawniczej pod tym samym tytułem.

Zainteresowania badawcze obejmują historię ziemiaństwa i arystokracji wielkopolskiej w XIX i XX wieku, dzieje Bydgoszczy w XIX i XX wieku, zwłaszcza działalność społeczną, kulturalną i naukową Niemców bydgoskich w XIX wieku (m. in. w ramach działalności Towarzystwa Upiększania Miasta Bydgoszczy, Niemieckiego Towarzystwa Historycznego, Niemieckiego Towarzystwa dla Sztuki i Nauki), inicjatywy Polaków w Bydgoszczy na niwie działalności narodowej, aktywność Polaków w strukturach państwa niemieckiego, historię bydgoskiej NSZZ „Solidarność”, a także zagadnienia związane z sytuacją prawną, społeczną matki i dziecka w pierwszej połowie XX wieku oraz polityką pamięci.

Mikołaj Buzała – bydgoszczanin, licencjonowany przewodnik po Bydgoszczy, współpracujący z Bydgoską Lokalną Organizacją Turystyczną, R.O. PTTK “Szlak Brdy” oraz Visite. Zgłębia historię i kulturę miasta, specjalizując się w odkrywaniu mniej oczywistych wątków i lokalnych anegdot. Prowadzi profile w mediach społecznościowych Nieciekawe, gdzie popularyzuje wiedzę o Bydgoszczy i inspiruje mieszkańców do spojrzenia na swoje miasto z nowej perspektywy.

O Prowadzącym:

Jakub Łyczek – jeden z koordynatorów projektu „Erbnąć recht. O korzeniach, polskości i niemieckości”. Jako Główny specjalista ds. programowych zajmuje się tworzeniem i organizowaniem wydarzeń. Absolwent kierunków: Przewodnictwo i pilotaż turystyczny oraz Zarządzanie dziedzictwem kulturowym i ochrona zabytków na Uniwersytecie Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Od kilku lat związany jest z lokalną branżą turystyczną m.in. oprowadzając wycieczki po mieście. W Młynach również pełni rolę przewodnika w języku polskim oraz angielskim. W wolnym czasie uczy się języków obcych, rozwija swoją wiedzę historyczną i amatorsko grywa w piłkę nożną.

Informacje organizacyjne:
Kiedy? 28.10.2025 r., godz. 18.00-19.30
Gdzie? Spichrz Zbożowy, II piętro
Dla kogo? dla wszystkich
Cena: bezpłatne
Zapisy: wstęp wolny

Spotkanie będzie tłumaczone na PJM (polski język migowy).

Wydarzenie odbywa się w ramach projektu „Erbnąć recht. O korzeniach, polskości i niemieckości” i jest finansowane ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w programie Promocja czytelnictwa 2025.