Ewolucja brzmienia fortepianu
Wstęp wolny  /  Muzyka i taniec

Ewolucja brzmienia fortepianu

  • Wydarzenie archiwalne: 14.03.2022
Miejsce:
online
Projekt „Ewolucja brzmienia fortepianu” to cztery odcinki, w których zaprezentujemy cztery różne fortepiany. Wirtuozi wykonywać będą na nich utwory w większości skomponowane w tej samej epoce, w której dany instrument został zbudowany. Wszystko po to, aby zaprezentować jak największe możliwości każdego z fortepianów.

Bohaterami cyklu są trzy instrumenty z Kolekcji Zabytkowych Fortepianów im. A. Szwalbego w Ostromecku: fortepian Marty’ego, słynny instrument Zygmunta Noskowskiego, czyli fortepian marki Krall & Seidler, a także fortepian stołowy Jacoba Wiszniewskiego. Czwarty instrument to najdłuższy obecnie fortepian na świecie renomowanej włoskiej firmy Fazioli.

Trzeci odcinek dostępny jest na platformie KULTUREO od 18 lutego. Na fortepianie Marty’ego zagra Maria Gabryś-Heyke.

To niezwykły instrument i perła ostromeckiej kolekcji Trudno oderwać od niego wzrok – lekki, przypominający klawesyn, zdobiony złoconym brązem, z oryginalnymi rzeźbieniami, a przede wszystkim – z imponującymi możliwościami brzmieniowymi.

Został zbudowany w latach 1810–1820 w Królewcu przez Johanna Friedricha Marty’ego. Najprawdopodobniej służyć miał muzycznie utalentowanym członkom bogatej rodziny – tak zdobiony instrument mógł pasować jedynie do naprawdę wytwornych wnętrz. Okleina klawiatury zrobiona została z kości słoniowej, czarne klawisze – z hebanu. Ale uwagę zwracają przede wszystkim niezwykłe ornamenty – aplikacje z brązu złoconego przedstawiające sceny antyczne i motywy roślinne, a także nogi fortepianu, które zakończone są mosiężnymi lwimi łapkami.

Jego możliwości brzmieniowe są wyjątkowo bogate – pięć pedałów i jedna dźwignia kolanowa sprawiają, że brzmienie fortepianu modyfikować można na sześć różnych sposobów (i więcej – można je ze sobą jeszcze łączyć). Jeden z pedałów obsługuje tzw. rejestr janczarski – czyli dzwoneczki z ukrytym bębenkiem. Tego rodzaju brzmienia były w pewnym okresie modne – na klawesyn specjalnego rejestru imitującego brzmienie janczarskich kapel został skomponowany słynny Marsz turecki Wolfganga Amadeusza Mozarta. Fortepian Marty’ego to jedyny tego rodzaju fortepian skrzydłowy w Polsce, na dodatek to instrument grający (został oddany do użytku po konserwacji w 2019 roku).

Maria Gabryś-Heyke jest absolwentką Państwowego Liceum Muzycznego im. Z. Brzewskiego oraz Akademii Muzycznej im. F. Chopina w Warszawie w klasie fortepianu prof. Teresy Manasterskiej (2002, dyplom z wyróżnieniem) i kameralistyki fortepianowej. W 2007 r. ukończyła z wyróżnieniem Musikhochschule Luzern w Szwajcarii w klasie mistrzowskiej prof. Ivana Klŕnskiego. Naukę kontynuowała w Scholi Cantorum Basiliensis w zakresie gry na hammerklavier i pianoforte pod kierunkiem prof. Jespera Christensena. Jest laureatką wielu konkursów krajowych i zagranicznych m.in. międzynarodowych konkursów chopinowskich w Antoninie, Getyndze, Mariańskich Łaźniach oraz laureatką pierwszych nagród międzynarodowych konkursów im. Ludwiga van Beethovena w Hradec (Czechy, 1999) oraz im. Edwina Fischera w Luzern (Szwajcaria, 2007). W 2006 r. w Szwajcarii przyznano jej nagrodę „Mozart Preis”. Wraz z założonym przez siebie zespołem Lucerne Piano Trio, zdobyła II nagrodę i nagrodę specjalną za najlepsze wykonanie Tria Ludwiga van Beethovena na konkursie kameralnym im. Ludwiga van Beethovena w Hradec (Czechy) oraz została laureatem konkursu „Orpheus” w Zurichu. Maria Gabryś uczestniczyła w wielu kursach mistrzowskich pracując pod kierunkiem takich znakomitości jak: Andrzej Jasiński, Murray Perahia, Andrey Gavrilov, Rudolf Buchbinder, Hiroko Nakamura. Nagrywała dla Polskiego Radia i radia szwajcarskiego DRS 2. Koncertowała w Europie, Korei Południowej, Japonii oraz USA. Od 2005 r. związana jest pracą pedagogiczną z Uniwersytetem Muzycznym Fryderyka Chopina w Warszawie.
W ramach projektu „Ewolucja brzmienia fortepianu” powstaje również film o tym samym tytule. Reżyserem jest Jakub Szymczak, scenariusz przygotował Marcin Karnowski, a produkcją zajmuje się Marek Maciejewski. Zdjęcia do tego obrazu kręcone były m.in. we Włoszech w fabryce fortepianów Fazioli.
Premiera filmu będzie miała miejsce wiosną tego roku, a finałem produkcji stanie się także dwupłytowy album z czterema koncertami zrealizowanymi w ramach projektu.

Ewolucja brzmienia fortepianu – dostępne darmowo na platformie KULTUREO.PL

4 lutego 2022 – Ewolucja brzmienia fortepianu. Odcinek 1.
Justyna Kreft – Fortepian stołowy Jakoba Wiszniewskiego (prod. ok. 1855-1860)

11 lutego 2022 – Ewolucja brzmienia fortepianu. Odcinek 2.
Aleksandra Bobrowska – Fortepian Krall & Seidler (prod. 1890)

18 lutego 2022 – Ewolucja brzmienia fortepianu. Odcinek 3.
Maria Gabryś – Heyke – Fortepian Johann Friedrich Marty (prod. ok. 1810-1820)

25 lutego 2022 – Ewolucja brzmienia fortepianu. Odcinek 4.
Adam Kośmieja – Fortepian Fazioli (współczesny)

14 marca 2022 – premiera filmu „Ewolucja brzmienia fortepianu”. Reżyseria Jakub Szymczak.

Źródło: Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy