Wanda Siemaszkowa (1867–1947) – wybitna aktorka dramatyczna, dyrektorka Teatru Miejskiego w Bydgoszczy, reżyserka, pedagog

Urodziła się w Lipowej na Białorusi. Aktorstwa uczyła się w Studium Dramatycznym Józefa Kotarbińskiego. Zadebiutowała w 1887 r. w teatrze krakowskim w roli Helenki w komedii Aleksandra Mańkowskiego Dziwak. Występowała na wielu scenach polskich i zagranicznych. Wcieliła się w rolę Panny Młodej w prapremierowym przestawieniu Wesele Stanisława Wyspiańskiego. W 1920 r. Siemaszkowa została pierwszą dyrektorką Teatru Miejskiego w Bydgoszczy. Miała znaczący udział w polonizacji miasta i w kreowaniu lokalnej kultury. Na tutejszej scenie teatralnej wystawiała ambitny repertuar, głównie polskich twórców, ale też zagranicznych. Wiele przestawień reżyserowała lub sama w nich grała. W mieście nad Brdą założyła Dom Aktora i Szkołę Dramatyczną. Działała także społecznie. W 1922 r. Siemaszkowa zakończyła współpracę z bydgoskim przybytkiem Melpomeny. Na zaproszenie Polonii amerykańskiej udała się za ocean. Po powrocie do kraju gościnnie występowała także w Bydgoszczy. Następnie związała się z Teatrem Miejskim we Lwowie. Po II wojnie światowej, aż do śmierci, była dyrektorką Teatru Ziemi Rzeszowskiej w Rzeszowie (od 1957 r. teatr nosi jej imię). Jest patronką jednej z bydgoskich ulic (na osiedlu Fordon).

dr Anna Nadolska

bibl.:

1. Nadolska Anna, Bydgoski Kobiety – gra turystyczna, w: Herstorie 2021 w instytucji kultury, Poznańskie Centrum Dziedzictwa, Poznań 2022, https://pcd.poznan.pl/files/herstorie-rozkladowki-1.pdf
2. Nadolska Anna, Bydgoszcz co Wandy nie chciała… Rządy dyrektorki Teatru Miejskiego z konfliktem w tle, w: Konflikt w ujęciu interdyscyplinarnym, red. naukowa Albert S. Kotowski, Marta Rajewska, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz 2021, s. 169-177.
3. Nadolska Anna, Kobiety w życiu kulturalnym Bydgoszczy w latach 1920–1939, praca doktorska napisana pod kierunkiem dra hab. Zdzisława Biegańskiego, prof. UKW, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, 2022.
4. Nadolska Anna, Wanda Siemaszkowa – Siłaczka w przybytku Melpomeny. Kontrowersje wokół dyrektorki bydgoskiej sceny teatralnej w latach 1920-1922, w: Na przekór konwencjom. Nieszablonowe role społeczne kobiet i mężczyzn od czasów nowożytnych do 1945 roku, red. Magdalena Gibiec, Dorota Wiśniewska, Leszek Ziątkowski, Księgarnia Akademicka, Kraków 2018, s. 267-295.

zob. też:

1. Bydgoskie kobiety, gra turystyczna, https://muzeum.bydgoszcz.pl/wp-content/uploads/2022/04/14866_gra_bydgoskie_kobiety_Px_.pdf